The more we honour culture in difference the healthier we will be!!
Michael Pollan slaat de spijker op z’n kop met deze stelling. Toen ik deze stelling tegen kwam maakte ik het direct eigen als onderdeel van mijn visie over de enige en naar mijn mening het beste basis advies voor een gezonde voeding en leefstijl.
Ik kan mij volledig vinden in deze stelling. Als breed georiënteerd persoon en opgegroeid met verschillende culturen in Zuid Amerika en verder gevormd in het Westen, bezit je een rijkdom aan kennis en informatie waarvan ik constateer dat mijn Westerse collega’s dat heden ten dage nu pas ontdekken onder trendy namen als: “gevarieerd eten”, ” mindfullness”, “Superfoods” etcetera.
Om dit even te verduidelijken zal ik hier op ingaan:
Variatie wordt al vanaf het begin van de opleiding Voeding en Diëtetiek geadviseerd. Dit is zeker een goed uitgangspunt. Door gevarieerd te eten krijg je steeds andere voedingsstoffen binnen waardoor je je lichaam voorziet van alle voedingsstoffen, vitamines, mineralen en bio- actieve stoffen die het nodig heeft. Door deze variaties voorkom je tekorten en een éénzijdige intake van voedingsstoffen. Overbelasting van één voedingstof wat allergische reacties of intoleranties kan veroorzaken wordt hierdoor aanzienlijk beperkt.
Blik ik terug op mijn eigen jeugd in Suriname dan waren de maaltijden erg gevarieerd met onder andere veel groenten, fruit en verse vis. Tarwebrood en suikers zoals jam, honing, hagelslag werden ook gegeten maar in veel mindere mate dan wat in het Westen gebruikelijk is.
De lunchmaaltijd in Suriname bestond naast tarwebrood soms ook uit warme gerechten die bij tijdgebrek soms afgehaald en gekocht konden worden in de schoolkantines.
Deze hadden exotische namen zoals petjil (= gekookte groenten met magere pindasaus) of teloh met trie (= cassave knollen met gebakken pittige vis) of Goegrie ( gefruite pittige kikkererwten). Het beleg op een broodmaaltijd was meestal zelf bereid en vers op basis van groenten met mager vlees, vis, kip, ei, of fruit.
In het westen bestaat de lunch meestal uit tarwebrood en de rest van het dagmenu soms wederom uit tarwebrood of een snack of koekje op basis van tarwe. Het broodbeleg is een combinatie van vette vleeswaren, kaas of suikers.
Is dit misschien een kleine verklaring voor de vele darmproblemen die er nu zijn? Opvallend is dat de problemen afnemen als er een ander graan wordt gebruikt zoals spelt, haver, quinoa en als ook de suikers worden beperkt. Dus komen we weer op de eerste stelling dat variatie zeer belangrijk is. Omdat we nu eenmaal in het Westen leven en mijn praktijk hier is gevestigd, én we niet standaard langs de toko kunnen voor zo’n exotisch gerecht én daarnaast afhankelijk zijn van het aanbod van de (bedrijfs)kantine zullen we zelf creatief moeten zijn als we onder andere van onze (darm)klachten af willen komen.
Er zit niet anders op en het dwingt ons om in ieder geval te blijven variëren in onze maaltijden. In mijn praktijk constateer ik door ervaring dat darmklachten relatief veel minder voorkomen onder niet Westerse personen die nog een traditioneel voedingspatroon handhaven. Een andere samenstelling in de voeding zou mogelijk een verklaring hiervoor kunnen zijn. Aangezien darmklachen verschillende oorzaken hebben en niet alleen door een slechte voeding kunnen ontstaan is het ook belangrijk te kijken naar omgevingsfactoren zoals stress, weinig slaap en de mate van lichaamsbeweging en ontspanning.
Mindfullness is zo”n nieuw trendy woord wat te maken heeft met bewust en met aandacht eten waarbij je al je zintuigen gebruikt.
Dit fenomeen komt al eeuwen voor in niet Westerse culturen, waarbij het gebruikelijk is om aandacht aan het eten te besteden. Dit wordt altijd gedaan op werkdagen, tijdens een (on)geplande visite, op speciale feestdagen of verjaardagen. De inkoop, bereiding, presentatie wordt met zorg gedaan en bij het gezamenlijk eten wordt er door de gasten kritisch de smaak, geur, en presentatie beoordeeld van de gastvrouw. Alle zintuigen worden hierbij gebruikt. Daarbij zorgt eten in elke cultuur voor gezelligheid, plezier en genot wat een bijzondere positieve invloed heeft op de verteringprocessen in het maagdarm kanaal en het geestelijk welbevinden. Er wordt met liefde maaltijden klaargemaakt. Deze gedachte is voor mij altijd aanwezig geweest en het wordt nu onder een trendy naam als mindfullness gegoten. Gelukkig komt de wetenschap er nu achter dat dit aspect heel erg belangrijk is op het verteringsproces en het geestelijk welzijn.
Gelukkig merk ik dat de huidige Westerse generatie dit automatisch overneemt en het hun eigen maakt vooral zij die regelmatig in contact komen met verschillende culturen.
Mindfullness zorgt dat je bewust eet, naar het voedsel kijkt, nadenkt hoe zo’n tomaat of groenten is verbouwd en welke weg het heeft moeten afleggen voordat het op je bord komt. In vergelijking met snel wat kant en klare maaltijden of snacks halen is de authentieke smaak hierbij ver te zoeken ten opzichte van verse zelf bereide maaltijden. Het verschil merk je direct en je proeft wat echt en puur eten is. Af en toe kant en klare hapjes halen is niet verkeerd, maar bewust met het eten omgaan geeft meer toevoegde waarde en doet meer voor lichaam en geest dan eten om alleen je maag te “vullen en de honger te stillen”.
En last but not least door iets met liefde en zorg klaar te maken geef je indirect aan dat je wat voor een ander over hebt en daardoor warmte en gastvrijheid uitstraalt!!
Superfoods die mijns inziens zo worden aangeprezen at ik al jaren door mijn eigen multiculturele roots zoals cacaobonen, curcuma, gember, massala. methi (=fenegriek), bitter meloen of sopropo.
Deze superfoods bevatten hoge concentraties van stoffen die mogelijk het risico op een aantal chronische ziekten kunnen verkleinen. Het verband hiermee is aangetoond in het consumeren hiervan in natuurlijke vorm, dus verwerkt in maaltijden in authentieke recepten, dus wees voorzichtig indien je supplementen hiervan gebruikt of laat je deskundig adviseren door een ervaren diëtist.
Kort samengevat, varieer, eet bewust, besteed tijd en aandacht aan je maaltijden en voor elkaar, en geniet !!